.

No Man’s Stories: De (non)urgentie van het bewaren in de hiphop-, electro-, en popscene

No Man’s Land gaat in samenwerking met Podiumkunst.net de verhalen van makers uit de hiphop-, elektronische- en popmuziek toegankelijk maken met een serie mini-docu’s en reportages. In de serie lichten we acts in verschillende fases van hun professionele carrière uit, die op eigen wijze hun creatieve maakproces benaderen. Hoewel de politiek en zelfs de makers zelf de toegevoegde waarde van de verhalen uit deze scene nog niet altijd zien, gaan we met het project ‘No Man’s Stories’ daar toch verandering in brengen.

Enter No Man’s Land door Jessie Kamp, 2021

Ontwikkeling, productie en vriendschap

No Man’s Land is een ontwikkel-, productie- en kennisplatform voor hiphop-, elektronische- en popmuziek in de stad en regio Utrecht. “In de sector zie je de drie lijnen van kennis, productie en talentontwikkeling wel terug, maar niet op de manier zoals wij die combineren”, vertelt Robert Kouijzer, directeur-bestuurder bij deze vooruitstrevende organisatie. “Omdat we het allemaal in eigen huis hebben, kunnen we vrij slim nadenken over hoe we talentontwikkeling verbinden met productie en presentatie. En de kennis die we opdoen binnen de netwerken zetten we weer uit om nieuwe verbindingen te leggen, en dat zorgt tegelijkertijd ook weer voor financiering en marketing van de ontwikkelingstrajecten.” 

No Man’s Land biedt jonge makers uit de regio niet alleen maar ontwikkelingstrajecten aan. Er worden ook grote festivals, conferenties, en kleinere hiphopavonden georganiseerd, maar er wordt vooral ruimte gecreëerd voor het sociale aspect, de vriendschappen onderling en de artistieke vrijheid. 

Verbinding maken is essentieel en de sector moet zich ontwikkelen op basis van de makers die haar van vorm en inhoud voorzien. Daar is waar het wat ons betreft gebeurt. De maker heeft de kennis en het talent wat de sector kan gebruiken om stappen vooruit te zetten en niet andersom.

Enter No Man’s Land door Jessie Kamp, 2021

De kracht van de video

Sinds Miles Niemeijer aan de slag ging als adviseur muziek bij Podiumkunst.net, staat er één taak voorop; het belichten van de nog niet gecanoniseerde genres in de podiumkunsten, “dat is een term van de Raad voor Cultuur,” benadrukt Miles nog wel even. “Veel van onze projecten bij Podiumkunst.net gaan over het verleden en dat is logisch. Maar we zijn ook veel bezig met bewustwording over wat je nou moet documenteren en bewaren. En dat gaan we met dit project echt benadrukken met de achtergrondverhalen van deze namen uit de sector,” aldus Miles. 

“Door de verhalen van makers te vertellen die nog niet helemaal bij hun product zitten en nog aan het zoeken zijn naar wie zij zijn, kunnen anderen weer geïnspireerd raken. Die verhalen spreken het meest tot de verbeelding als je deze audiovisueel vertelt. Daarom zijn we heel blij met dit project, want dat audiovisuele zit niet in onze core business en nu kunnen we het echt oppakken,” vertelt Robert.  De core business van No Man’s Land is en blijft de ontwikkelingstrajecten en het is simpelweg vrij kostbaar om daar ook hoogwaardige video’s voor te maken. Gelukkig kwamen Robert en Miles elkaar tegen en besloten samen te investeren in het vertellen van deze verhalen, want zo worden de trajecten nog gelaagder en de archivering nog beter zichtbaar. 

Je moet draagkracht ontwikkelen op verschillende niveaus. Bij de makers, het publiek, de muzieksector-beleidsmakers. Ze moeten zien wie de maker echt is, welk verhaal zij te vertellen hebben en welk gevoel de actualiteit bij hen opwekt. Die verhalen ondersteunen de gehele missie van wat wij doen.

Enter No Man’s Land door Jessie Kamp, 2022

De (non)urgentie van het archief

“Het is toch heel gaaf als die maker straks misschien een veel grotere naam is, of niet, en dat je dan het hele verhaal erachter hebt?”, stelt Miles. “Dat is iets wat we ook moeten bespreken, hoe we de video’s duurzaam kunnen archiveren voor de lange termijn,” legt Miles aan Robert voor. “Waarschijnlijk is dat wel iets voor een vervolgproject. Met dit project focussen we ten eerste op de bewustwording, maar het moet niet iets vluchtigs zijn.”

De urgentie van het archief is weinig aanwezig in de scene waar No Man’s Land zich in bevindt. De hiphop-, elektronische- en popmuziek is eigenlijk geconfisqueerd door een marktmechanisme, zou je zelfs kunnen stellen. “De urgentie zit hem daarom niet in het behoud van het maakproces, maar in het behoud van de structuur en de overdracht van creativiteit,” legt Robert uit. “De maker wil zo graag dat podium op dat hij geregeld tegen zijn eigen belang ingaat. De focus ligt op het publiek en de presentatie en om bijvoorbeeld door een label gesigned te worden. Dit is wat de markt ook communiceert. Daarom aard zo’n maker niet altijd even goed in het artistieke, sociaal-culturele en misschien wel het historische domein,” vat Robert samen.

Het gaat niet alleen om de commerciële bovenlaag, het kan niet alleen maar over Armin van Buuren of Def Rhymz gaan bijvoorbeeld. Er zijn heel belangrijke kunstenaars aan het werk die ook wat doen en betekenen voor mensen.

Archiveren is een politieke daad

Gelukkig begint er steeds meer aandacht te komen voor deze onderbelichte genres bij de Raad voor Cultuur. “Wat wij kiezen om te archiveren is eigenlijk een politieke daad, zei Jacques Derrida ooit,” quote Miles. “Ik spreek soms met mensen uit de scene die vrij verbaasd zijn dat hun werk nu ook wordt gearchiveerd.” Robert vult aan: “Het is een erkenning die deze makers helemaal niet gewend zijn. Dat waren ook de eerste reacties toen we makers benaderden voor dit project; waarom dan? Terwijl de makers die we nu in de video’s onder het voetlicht gaan brengen juist super boeiende, sociaal-culturele verhalen hebben.”

We bouwen met dit project eerst dat vertrouwen op met de makers, dat de erkenning er echt is. Daarna gaan we een stapje verder en willen we dat ze beseffen dat wat zij maken interessant genoeg is om opgeslagen te worden in een archief.

door Laura Schotte