Afgelopen donderdag 3 november zijn de acht geselecteerde deelnemers van start gegaan met Het Archieftraject van Podiumkunst.net en het Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur (NADD)! In de Havenloods in Utrecht kwamen de deelnemers en coaches bijeen om het vijf maanden durende traject officieel te lanceren.
Het Archieftraject is een professionaliseringstraject voor culturele instellingen en makers waarbij zij leren hoe ze zorg kunnen dragen voor hun archief. Hoe breng ik in kaart wat ik in huis heb? Hoe organiseer ik het eenvoudig? En wat komt er bij kijken als ik het wil delen met anderen, zoals collega’s, onderzoekers, andere makers of publiek? Dit zijn allemaal vragen waar de deelnemende design-, digitale cultuur- en podiumkunst-organisaties antwoord op zullen krijgen gedurende de komende vijf maanden. Maar wie zijn de deelnemers? En wat hopen zij precies uit Het Archieftraject te halen? Wij stellen ze hier voor!
Kluster5
Discipline: muziek
De ongewone bezetting van het Haagse ensemble Kluster5 zorgt voor grote mogelijkheden in een breed scala aan muziekstijlen; van hedendaags klassiek tot nieuwe muziek met invloeden van jazz en pop. Door stukken te spelen die speciaal voor het ensemble geschreven zijn laat het kwintet een nog ongehoord geluid horen.
Wat wil Kluster5 met het Archieftraject bereiken?
Isa Goldschmeding: Er zijn sinds onze oprichting zeven jaar geleden meer dan zestig stukken voor ons geschreven. We vinden het jammer dat we geen systeem hebben om deze werken op een goede manier te registreren en te delen. Als we dit op een goede manier doen denken we dat een compositieopdracht van Kluster5 in de toekomst ook meer impact zal hebben: niet alleen wordt een stuk dan gehoord door publiek dat aanwezig is bij concerten, maar het zou dan ook vindbaar zijn voor andere geïnteresseerden. We vinden het lastig hier een goede manier voor te bedenken, en lopen tegen vragen aan over rechten en hoe dingen beschikbaar te maken.
Het zou mooi zijn als deze werken die slechts een aantal keer zijn uitgevoerd vervolgens niet onder het stof verdwijnen.
Richard Niessen
Discipline: design
Richard Niessen is grafisch ontwerper bekend van zijn kleurrijke posters en expressieve typografie, innovatieve identiteiten en zijn samenwerkingen met andere kunstenaars.
Wat wil je met het Archieftraject bereiken?
Richard Niessen: In een vrij vroeg stadium van mijn carrière ben ik het ontwerpproces van mijn projecten gaan bewaren. Zo heb ik een flinke stapel ‘werkboeken’ gemaakt, die ik af en toe in lezingen gebruik of aan mijn studenten laat zien. Maar ik heb voornamelijk dozen volgepropt met werk en schetsen die niet zo mooi op volgorde liggen, en waar ik ook bijna nooit meer bij kom. Ik hoop met het Archieftraject te leren om mijn eigen archief serieuzer te nemen. Ik wil een plan maken om hier een betere vorm voor te vinden, er zorgvuldiger mee om te gaan en vooral om daar een duidelijker narratief als maker uit naar boven te halen.
Voor mijn dagelijkse praktijk zal het waarschijnlijk inspirerend zijn om mijn eigen werk beter te leren kennen, er patronen in te ontdekken, die een aanzet kunnen geven tot nieuwe dingen.
K&A
Discipline: theater (multidisciplinair)
K&A is een multidisciplinair kunstenaarsduo. Als makers en producenten van theatervoorstellingen zijn zij gekenmerkt door hun multidisciplinaire achtergrond en werkwijze. Hun werk omvat – naast de voorstellingen – namelijk een brede randprogrammering waarin verschillende soorten media gebruikt worden: boekpublicaties, fotoseries, podcasts, tekeningen, onderzoeksmaterialen, installaties en meer.
Wat wil K&A met het Archieftraject bereiken?
Karla Isidorou: Wat moet bewaard worden? Binnen welk systeem en volgens welke logica? Dit soort vragen rondom correcte archivering houdt ons erg bezig als multidisciplinair kunstenaarsduo. Onze brede (rand)programmering levert ons een hoop materiaal op, waar we graag beter mee willen leren omgaan vanuit een archief perspectief.
We willen onze processen van creëren en het werk zelf bewaren en deze een duurzame toekomst geven. We denken dat het Archieftraject hier ons een goede basis in kan geven.
Studio Van Eijk en Van der Lubbe
Discipline: design
Studio Van Eijk & Van der Lubbe zet design in als strategisch middel voor verandering naar een beter leefklimaat. Hun ontwerpen van markante producten en uitgesproken, betekenisvolle en bezoekbare plekken dragen bij aan een waardevolle fysieke leefomgeving voor alle mensen.
Wat wil Studio Van Eijk en Van der Lubbe met het Archieftraject bereiken?
Pien van de Schoot: We hebben veel. Heel veel. Op verschillende plekken, van verschillende aard en verschillende kwaliteit. Experimenten, proto’s, modellen, tekeningen, schetsen, kleine oplagen, unica’s, fysiek, digitaal… Met een sluimerende, continue aanwezige vraag: wat móeten we ermee? Als we dan een voorkeur zouden mogen geven van wat er met ons archief zou moeten gebeuren dan is het dat ons archief een onderdeel van een levend organisme wordt: een archief als product, als gebruiksvoorwerp. Door elke belangstellende te raadplegen, op ieder gewenst moment. Wij willen met het Archieftraject een plan voor het archief opstellen en het behapbaar maken van actiepunten.
Een archief in de krochten van een depot, zwijgend en achter slot en grendel, is van weinig waarde.
Lees het gehele interview met Miriam van der Lubbe,
Nienke Hoogvliet en Maarten Dullemeijer hier.
O.
Discipline: opera / muziektheater
O. is een internationaal festival voor opera, muziek en theater op diverse locaties in Rotterdam. Het doel: de kunstvorm opera openbreken en zo betekenis geven in de levens van een groot en divers publiek.
Wat wil O. met het Archieftraject bereiken?
Lian Meijaard: O. is een festival met veel zzp-ers en een klein vast team. De mensen die vanaf het begin bij het festival betrokken waren zijn (op een uitzondering na) niet langer werkzaam voor het festival en uiteindelijk is er geen kennis meer van het ontstaan en de geschiedenis van het festival en de projecten die er zijn geweest. Deze projecten zijn, zoals alle podiumkunsten, tijdelijk van aard en de eigen projecten zijn eenmalig. We denken dat het van belang is voor het festival, maar ook voor de discipline, dat we dit beter archiveren.
Hoe selecteer je wat bewaard moet blijven? En hoe zorg je ervoor dat anderen in de toekomst ook hun weg in het materiaal kunnen vinden? En nog moeilijker; wat is interessant om te doen met deze informatie? Hoe kunnen we dit gebruiken of openbaar maken?
FIBER
Discipline: digitale cultuur
FIBER is een Nederlands interdisciplinaire organisatie die nieuwe ontwikkelingen in audiovisuele kunst, digitale cultuur en de experimentele en diepe hoeken van elektronische muziek presenteert. Het team werkt met een netwerk van kunstenaars, ontwerpers, onderzoekers en ontwikkelaars die er allen naar streven om hersenkrakende ervaringen aan het brede publiek te introduceren.
Wat wil FIBER met het Archieftraject bereiken?
Jarl Schulp: FIBER heeft in de afgelopen twaalf jaar een veelheid aan bijzondere en verdiepende content ontwikkeld. Dit zijn festival edities, software werken, Coded Matter(s) events, verschillende tentoonstellingen, werken in opdracht en vele lab kennisdocumenten. Veel hiervan is kortstondig gedeeld via social media, maar is hierna veelal niet publiek gemaakt, niet goed vindbaar gemaakt en niet coherent gearchiveerd en presenteert. Ons team heeft de ambitie om te leren van het Archieftraject hoe het op dagelijkse basis moet omgaan met een archiefproces, hoe het haar eigen archief op orde kan krijgen en welke manieren er zijn om het archief levend in te zetten in de externe communicatie, website en andere mogelijke uitingen.
We hebben al veel ideeën, maar het ontbreekt ons aan kennis en mankracht.
Stichting Misha Mengelberg
Discipline: muziek
De Stichting Misha Mengelberg heeft ten doel de nalatenschap van Misha Mengelberg te verzamelen, te bewaren, te valoriseren en te ontsluiten en de vruchten van deze bezigheden publiekelijk uit te dragen en voorts het verrichten van alle verdere handelingen die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk zijn.
Wat wil Stichting Misha Mengelberg met het Archieftraject bereiken?
Irene Witmer: De stichting heeft de nalatenschap van de invloedrijke jazzmusicus, componist en essayist Misha Mengelberg onder haar hoede. Gezien zijn enorme belang voor de jazz, de geïmproviseerde muziek en de nieuwe gecomponeerde muziek willen we deze op de beste mogelijke manier en op verantwoorde wijze ontsluiten. Ik wil zorgen voor een goede, veilige en verantwoorde manier om de nalatenschap te metadateren, en een website te creëren die voor andere makers, wetenschappers en liefhebbers goed toegankelijk is.
We hopen middels dit traject ideeën op te doen en valkuilen te vermijden, en tegelijkertijd een standaard te creëren voor de transitie van privécollectie naar open source, waar ook andere kunstenaars gebruik van kunnen maken.
The Beach
Discipline: design
The Beach ontwikkelde zich sinds de oprichting in 2007 als unieke werkplaats voor sociaal duurzaam ontwerpen (sustainist design). Vanuit de leefomgeving met focus op een kwetsbare wijk in Amsterdam Nieuw-West, worden vanuit lokaal ingebedde co-design programma’s methodieken ontwikkeld en deze worden deelbaar gemaakt.
Wat wil The Beach met het Archieftraject bereiken?
Teike Asselbergs: Er blijkt lokaal tot internationaal veel belangstelling te zijn voor onze lokaal ingebedde ontwerp aanpak met en in communities. Toegankelijkheid van onze archieven is daarom belangrijk. Zo ook het bewaken van de legacy in een tijd van groei van de organisatie, de verbonden netwerken en de toekomstige overdracht van de leiding van de organisatie. We hopen dat Het Archieftraject helpt ons na te denken over het beter ordenen van het bestaande erfgoed materiaal in ons archief. The Beach wil haar archief ook delen met buurtbewoners, studenten en internationaal geïnteresseerden. We hopen dat het Archieftraject ons helpt manieren te vinden om ons archief te ontsluiten voor deze diverse groepen.
Hoe kunnen we het overzicht behouden en onze kasten vrijmaken, zonder belangrijke dingen die mensen hebben gemaakt verloren te laten gaan?
Ben je benieuwd welke inzichten de deelnemers tijdens het traject opdoen? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.
In 2023 start weer een nieuwe lichting van Het Archieftraject! Heb je zelf interesse om deel te nemen? Meld je dan alvast aan voor de komende editie.
